Ίδρυση της πρώτης Μονής
’Ανάμεσα στίς τότε νεοϊδρυθεϊσες μονές, προστίθεται ή ‘Αγία Λαύρα, άρχίζοντας άπό τό σημείο αυτό τήν προσφρά της στήν ιστορία τοϋ “Εθνους καί τής ’Ορθοδοξίας.
Η Μονή γύρω από τον Ιστορικό ναό (1689-1826)
Περίοδος πραγματικής δημιουργίας καί ανάπτυξης τής Μονής τής Αγίας Λαύρας ήταν ή ηγουμενία τοΰ πατρός Ευγενίου. Όπως προκύπτει άπό τις μαρτυρίες πού διασώθηκαν, έπρόκειτο γιά άνθρωπο μέ μεγάλη πίστη, αφιερωμένο στό ιδεώδες τοϋ ασκητισμού, ταλαντούχο, αλλά καί τολμηρό. Τό έργο πού άφησε πίσω του είναι ισως ή σημαντικότερη άπόδειξη τής έντονης δραστηριότητος καί πνευματικότητός του.
Η μεταεπαναστατική Μονή (1828-1943)
‘Η Μονή τής ‘Αγίας Λαύρας μέ τήν αστραφτερή της αίγλη, αλλά καί τό θρύλο μέ τόν όποιο είχε συνυφανθεί, δέν ήταν δυνατόν, παρά κι αυτή τή φορά νά δίνει τό προβάδισμα.
Η Μονή κατά τους νεώτερους χρόνους (1944 έως σήμερα)
Καμμένα ερείπια, κατεστραμμένα κελλιά, φόβος καί λύπη συνέθεταν τήν καινούργια εικόνα. Ή Μονή παρέμενε ιδέα, σύμβολο καί λίκνο τής άλήθειας, περιμένοντας τούς πιστούς καί τούς άγωνιστές.